De dialoog tussen mensen in armoede en beleidsmakers verbeteren

Het vertrekpunt

Bedoeling was om ‘de dialoog tussen mensen in armoede en beleidsmakers te verbeteren, om doelgerichte maatregelen te treffen die een positieve invloed hebben op de levenskwaliteit van mensen die vandaag door armoede sociaal uitgesloten worden.’ Zo stond het in de motivatietekst. 

Daartoe sloten het A.C.W (nu Beweging.Net), Samenlevingsopbouw Vlaanderen (nu SAAMO), de Socialistische Mutualiteiten (nu Solidaris), het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk (nu SAM), het Vlaams Minderhedencentrum (nu LEVL), het Vlaams Netwerk van Verenigingen waar armen het woord nemen (nu Netwerk tegen Armoede), het Verbruikersateljee en Welzijnszorg een samenwerkingsakkoord voor tien jaar. Het akkoord voorzag om samen te ijveren voor een halvering van de armoede rond zes domeinen : gezondheid, inkomen, arbeid, onderwijs, wonen en participatie.

Van start naar slagkracht (2006–2010)

Op 3 april 2006 werd ‘Decenniumdoelen 2007 - 2017’ officieel voorgesteld. Met als centrale boodschap ‘geef armoede geen kans’ werd een memorandum opgesteld naar aanleiding van de federale verkiezingen, waarin (toen al!) de eisen voor de structurele verhoging van de sociale minima tot aan de armoedegrens en een werkbare derdebetalersregeling in de gezondheidszorg als prioriteiten werden gesteld.

De steun van de deelnemende organisaties en Cera en later Porticus maakte het mogelijk een website te ontwikkelen en over een kleine personeelsbezetting te beschikken. 

Sinds 2008 presenteert DCD jaarlijks een Armoedebarometer. Deze geeft de evolutie van de armoede in België en Vlaanderen en evalueert de beoogde halvering van de armoedecijfers. De publicatie van deze barometers krijgt maatschappelijke en politieke weerklank waardoor de voornaamste eisen rond sociale huisvesting, gezondheid en inkomen op de politieke agenda komen. Regelmatig wordt het gesprek en de discussie met de beleidsverantwoordelijken, zowel op Vlaams als federaal vlak, georganiseerd.

Campagnes en kritische opvolging (2010–2017)

In 2010 werden de drie grote vakbonden (ACV, ABVV en ACLVB), later gevolgd door de Christelijke Mutualiteiten (CM), actief lid van Decenniumdoelen, waardoor een belangrijke samenwerking tussen de arbeidersbewegingen, sociale organisaties, vakbonden, mutualiteiten en armoedeverenigingen tot stand kwam.

In de daaropvolgende jaren werden campagnes opgezet, studiemomenten georganiseerd over de hervorming van de kinderbijslag, duurzame en betaalbare energie. Het beleid van zowel de federale als de Vlaamse regeringen werd kritisch gevolgd.

Uitbreiding en nieuwe accenten (2017–2020)

In 2017, een decennium na de start, maakte DCD de balans van 10 jaar armoedebestrijdingsbeleid. Die balans was niet positief. Ondanks dure beloftes van verschillende regeringen was er van een halvering geen sprake. Soms leek het beleid meer op een strijd tegen de armen dan een strijd tegen de armoede. Een tendens die ook nu nog waarneembaar is.

Deze negatieve balans was voor DCD allerminst een reden om aan de kant te gaan staan. Integendeel, door het uitbreiden van de samenwerking met andere organisaties en door concrete haalbare voorstellen uit te werken, zoals rond de kinderbijslag, de strijd tegen de energiearmoede en voor een rechtvaardige fiscaliteit … kreeg de DCD-werking een grotere slagkracht. De campagnes naar aanleiding van de verkiezingen zorgden voor verhoogde (media)aandacht voor de armoedeproblematiek en leverden intensief contact op met de verschillende politieke partijen. Veel aandacht werd besteed aan het counteren van de negatieve beeldvorming (‘eigen schuld, dikke bult’) rond mensen in armoede. 

Naar vandaag en morgen

Later werd, in het licht van de gemeenteraadsverkiezingen, ook een lokale armoedebarometer gepresenteerd. De studie ‘De armoede en de lage inkomensklasse in België en Vlaanderen’ - een samenwerking met de denktank Minerva en de KULeuven - die aantoont dat ongeveer één derde van de Belgische bevolking ofwel onder of juist boven de armoedegrens leeft, kon op veel (media)aandacht rekenen. 

‘Komaf met armoede’, gelanceerd tijdens de campagne voor de parlementsverkiezingen van 2019, werd de nieuwe baseline van DCD. Tijdens de Corona-periode boden we de verschillende regeringen het plan ‘Het Kan’ aan. Met daarin ’20 herkansingen’ om de strijd tegen armoede te intensiveren.

Bij de presentatie van de armoedebarometer 2024 was er eindelijk enig goed nieuws te melden, namelijk een stabilisatie van de armoede in Vlaanderen en een daling in België. Of deze trendbreuk zich de volgende jaren zal voortzetten is twijfelachtig. Het beleid van de federale regering belooft in elk geval weinig goeds.

Werk aan de winkel dus, ook voor DCD. Als uniek samenwerkings- en overlegplatform van het sociaal middenveld zal ze ook de volgende jaren haar stem laten horen en haar rol blijven spelen om de armoede in dit rijke land te halveren.