Armoede daalde jaren op rij, maar dreigt door besparingen weer te stijgen: “Politieke keuze om mensen in armoede te duwen”
Interview met voorzitter Anne Van Lancker, naar aanleiding van de armoedebarometer 2025, in De Standaard
Armoede daalde jaren op rij, maar dreigt door besparingen weer te stijgen: “Politieke keuze om mensen in armoede te duwen”
Tienduizenden Belgen zijn de afgelopen jaren uit de armoede gehaald, dankzij sociaal beleid dat de laagste inkomens deed stijgen. Armoedeorganisaties vrezen dat de werkloosheid beperken in de tijd die evolutie in een klap weer teniet zal doen.
Pieter Van Maele
Het gaat de goede kant op met de armoedecijfers in ons land, en al zeker in Vlaanderen. In vijf jaar is België erin geslaagd om bijna 140.000 mensen uit de armoede te halen. In Vlaanderen stagneert het aantal mensen dat onder de armoededrempel leeft, nu al jaren rond de 7,8 procent. Hoewel nog steeds 520.000 Vlamingen in armoede leven, is ons land goed op weg om tegen 2030 de armoededoelstellingen van de Europese Unie te halen. Dat blijkt uit de Armoedebarometer 2025, die donderdag werd voorgesteld door Decenniumdoelen, het platform van armoedeorganisaties, vakbonden, ziekenfondsen en het Vlaamse middenveld.
“We zien duidelijk dat het beleid van vorige regeringen zijn vruchten heeft afgeworpen”, zegt Anne Van Lancker, voorzitter van Decenniumdoelen. “De afgelopen jaren is een bewuste keuze gemaakt om de welvaartsenveloppe (een federale pot geld om de laagste uitkeringen en pensioenen op te trekken, red.) in te voeren en de vervangingsinkomens en bijstandsuitkeringen nog boven op de index te doen stijgen. Dat had een grote impact, zelfs al liggen de meeste uitkeringen nog steeds onder de armoedegrens. Tegelijk betekent dit dat het armoedebestrijdingsbeleid moet worden voortgezet. Want als je niks doet, dan is er maar een onvermijdelijke uitkomst: dan stijgt de armoede opnieuw.”
De regering-De Wever sneed intussen wel in de welvaartsenveloppe en beperkt vanaf volgend jaar de werkloosheidsuitkeringen in de tijd. Hoe zal dat volgens u uitpakken?
Van Lancker: “Wij maken ons op voor een catastrofe. Vooral de werkloosheid beperken in de tijd wordt een drama. Het is een illusie om te denken dat je mensen die al twintig jaar werkloos zijn, makkelijk aan een job kunt helpen door hun uitkering te schrappen. Velen van hen dreigen de komende jaren van de radar te verdwijnen. Maar daarmee hebben we ze niet geholpen, integendeel, we hebben ze net verder in de armoede geduwd. Zeker nu Vlaanderen nog eens fors bespaart op de (arbeidsbemiddelaar, red.) VDAB.”
Vlaanderen doet het globaal nochtans goed, luidt uw conclusie.
Van Lancker: “Globaal wel, maar let op, ook in Vlaanderen ging niet iedereen erop vooruit. Integendeel, kansarmoede bij kinderen en jongeren is het laatste jaar zelfs weer gestegen. Vlaanderen had meer kunnen doen, bijvoorbeeld door de bijstandsuitkeringen van het groeipakket af te stemmen op mensen met een laag inkomen. Ook sociale woningbouw blijft een pijnpunt in Vlaanderen. Vlamingen met een bescheiden inkomen besteden bijna de helft van hun budget aan huisvesting. De sociale woningbouw gaat gewoon te traag: in het huidige tempo duurt het honderden jaren om de achterstand weg te werken.”
Wanneer verwacht u de gevolgen van de besparingsmaatregelen te zullen zien?
Van Lancker: “De uitdaging van de Armoedebarometer dit jaar was om te anticiperen op beslissingen die inderdaad nog beleid moeten worden. Toch verwachten we al snel de negatieve gevolgen te zullen zien. Wie twintig jaar werkloos is, verliest op 1 januari 2026 meteen zijn uitkering. Nog datzelfde jaar zal dat leiden tot gestegen armoedecijfers, vrezen wij. Dat zeggen wij niet alleen: de OCMW’s, de steden en gemeenten, het Planbureau, de Hoge Raad voor de Werkgelegenheid, iedereen vreest voor de gevolgen. De regering heeft die gevolgen bovendien niet eens op voorhand wíllen onderzoeken. Er is een politieke keuze gemaakt, die ertoe zal leiden dat meer mensen in de armoede verzeilen. Dat is echt wel een schande.”