‘De factuur van de taxshift is niet gedekt’ (DS 11 sept. 2018). Dat was één van de conclusies van een aantal
KUL-economen die de effecten van de taxshift berekenden. Minder goed nieuws voor een regering die bij haar aantreden een begrotingsevenwicht wilde bereiken, van haar taxshift een paradepaardje maakte en nu geconfronteerd wordt met een initiële taxshift kost van 6,2 miljard die ‘niet gedekt is’.
Een andere, toch belangrijke, vaststelling kreeg iets minder (politieke) aandacht, nl. dat ‘ de hele operatie negatief is voor de 20% armsten in België’. Een onthutsende conclusie voor een regering die in haar regeerakkoord beloofde de sociale minima tot op de armoedegrens op te trekken.
In plaats daarvan kregen de mensen met het laagste inkomen een daling van hun inkomen. Volgens de studie van André Decoster leveren de 10% armsten 3,7% ( 45 euro per maand) netto in. Minder dan schandelijk kan je dit resultaat niet benoemen. Ook al is het spijtig genoeg niet onverwacht.
Al twee jaar geleden waarschuwden wij ervoor dat de effecten van de taxshift en de bijkomende besparingen (indexsprong, BTW-verhoging op electriciteit, hogere bijdrage voor kinderopvang,…) de mensen aan de onderkant zwaar zouden treffen.
Via een armoedetoets op al deze federale en Vlaamse maatregelen stelden wij vast dat de laagste gezinsbudgetten per maand minstens 50 euro (in 2015) en vanaf 2016 44 euro zouden inleveren. Niet enkel leefloners zouden het met (nog!) minder moeten doen, maar ook de alleenstaande moeder die enkel halftijds kan werken en het gepensioneerde koppel.
Met een enthousiaste retoriek wuifden de regeringspartijen al de kritiek op de taxshift weg. ‘Dit is een akkoord waarin iedereen winnaar is’, twitterde vicepremier Kris Peeters in 2015. En men beloofde, indien nodig, ‘sociale correcties’ voor diegenen die het ‘echt nodig zouden hebben’.
‘Dit is een akkoord waarin iedereen winnaar is’ , …?
Ook van die sociale correcties hebben we weinig gemerkt. De herwerkte waterfactuur was weliswaar een bescheiden antwoord van de Vlaamse regering, maar van de beloofde verhoging van de sociale minima kwam weinig of niets in huis. Het vorige federale begrotingsconclaaf gebruikte bovendien de middelen voor de welvaartsvastheid van de minima voor andere doeleinden. De belofte om alleenstaande moeders met kinderen te helpen werd genegeerd.
De berekeningen van de KUL-economen bevestigen niet alleen onze eerdere prognoses, ze geven aan dat de taxshift mede betaald door de mensen met de laagste inkomens.
De studie bevestigt nog andere alarmbellen.
‘De federale regering heeft goed nagedacht over de tax shift en focust haar inspanning in de eerste plaats op de laagste lonen. Een job is en blijft de enige structurele uitweg uit de armoede’, verklaarde staatssecretaris voor armoedebestrijding Zuhal Demir. Niemand kan ontkennen dat meer jobs en en minder belasting op arbeid een goede zaak zijn. Maar de vraag blijft of ook de kansengroepen, waarvan er velen in armoede leven, er op vooruitgaan. De studie van de KUL-economen wijst immers op de eerder beperkte effecten van de taxshift op de werkgelegenheid voor deze groepen. Het aantal baanloze gezinnen blijft in Vlaanderen ontstellend hoog. Eind 2017 nog steeds 8.3% van de gezinnen, amper een daling van 0.1 procentpunt tegenover 2016. De werkzaamheidsgraad van personen met een migratieachtergrond stijgt amper: in 2017 bedraagt deze 56%, een stijging van slechts 2,3 % tegenover 2015.
Armoede wordt onder de korenmaat geschoven.
Deze regeringen willen het licht niet laten schijnen op armoede. Want de cijfers zijn meer dan verontrustend. Voedselbanken hebben 14.000 mensen meer geholpen, een stijging met bijna 10% tegenover 2016. Het aantal budgetmeters voor elektriciteit stijgt met meer dan 2.300 dossiers, een stijging met bijna 8% tegenover 2016. Tot ieders verbazing stijgt het aantal jongeren dat zonder diploma de school verlaat opnieuw tot 7,2%. De werkzaamheidsgraad van laaggeschoolden daalt jaar na jaar, en blijft ook nu dalen. Het aantal gezinnen zonder werk blijft omzeggens stabiel. En last but not least, armoede verbreedt zich meer dan ooit: meer gezinnen net boven de armoedegrens (70% drempel) hebben een armoederisico. De cijfers tonen aan dat het Vlaams en federaal beleid gefaald heeft.
Het het beleid van de verschillende regeringen heeft de mensen in armoede geen hoopvol perspectief gebracht. Meer nog: ze leverden veel in en het leverde hen weinig op.
Ondertussen blijven ze met velen. Bijna 16% van de Belgische bevolking blijft aan de onderkant van de samenleving en aan de zijkant van de politiek.
Hun stem en het armoedeprobleem willen we horen in de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. Durf van armoede in de volgende gemeentelijke bestuursakkoorden een prioriteit te maken.
Armoede onder de mat vegen kan niet langer.